Odpady w działalności gospodarczej – przepisy i obowiązki przedsiębiorców

Czym jest odpad

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach odpadem jest każda substancja lub przedmiot, których posiadacz:

• pozbywa się,
• zamierza się pozbyć,
• do których pozbycia się jest obowiązany.

O uznaniu danego przedmiotu za odpad nie decyduje jego wartość rynkowa ani możliwość dalszego wykorzystania, lecz zachowanie posiadacza. W praktyce oznacza to, że odpadem może być zarówno zużyty sprzęt elektroniczny, jak i pełnowartościowy produkt wycofany z obrotu z przyczyn organizacyjnych lub formalnych.

Główny podział odpadów

Odpady komunalne

Odpady komunalne obejmują odpady powstające w gospodarstwach domowych oraz odpady o podobnym charakterze i składzie, wytwarzane przez inne podmioty.

Odpady komunalne nie obejmują w szczególności:

• odpadów z produkcji,
• odpadów z rolnictwa i leśnictwa,
• odpadów budowlanych i rozbiórkowych,
• pojazdów wycofanych z eksploatacji,
• osadów ściekowych.

Podstawa prawna: art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy o odpadach.

Odpady inne niż komunalne

Odpady inne niż komunalne to wszystkie odpady, które nie spełniają definicji odpadów komunalnych. W działalności gospodarczej są to najczęściej odpady powstające w procesach produkcyjnych, magazynowych, serwisowych oraz w toku eksploatacji instalacji.

Czy w mojej firmie powstają odpady komunalne

Jeżeli przedsiębiorca wytwarza wyłącznie odpady komunalne, nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów na podstawie ustawy o odpadach. W takim przypadku zastosowanie mają przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Wątpliwości pojawiają się w sytuacjach takich jak:

• oddawanie zużytych tonerów do wolnostojących pojemników,
• przekazywanie niewielkich ilości odpadów osobom fizycznym,
• powstawanie odpadów zielonych na terenie zakładu.

Jeżeli ilość lub sposób wytwarzania powodują, że odpady nie przypominają odpadów z gospodarstw domowych, nie mogą być traktowane jako komunalne.

Odpady inne niż komunalne – obowiązek ewidencji

Zgodnie z art. 66 ust. 1 ustawy o odpadach posiadacz odpadów jest obowiązany do prowadzenia bieżącej ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów zgodnie z katalogiem odpadów.

Art. 66 ust. 4 ustawy o odpadach przewiduje zwolnienia z ewidencji, w szczególności dla:

• wytwórców odpadów komunalnych,
• osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami,
• określonych rodzajów i ilości odpadów wskazanych w przepisach wykonawczych.

Wytwarzanie odpadów takich jak:

• 16 02 14 – zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
• 16 02 13* – świetlówki i inne odpady zawierające rtęć,
• 16 06 04 – baterie alkaliczne,

co do zasady powoduje obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów.

Uproszczona i pełna ewidencja odpadów

Zasady prowadzenia uproszczonej ewidencji określa art. 71 ustawy o odpadach.

Uproszczoną ewidencję prowadzą:

• wytwórcy odpadów niebezpiecznych w ilości do 100 kg rocznie,
• wytwórcy odpadów innych niż niebezpieczne i niekomunalne w ilości do 5 ton rocznie.

Uproszczona ewidencja polega na prowadzeniu wyłącznie kart przekazania odpadów.

Po przekroczeniu wskazanych limitów ilościowych powstaje obowiązek prowadzenia pełnej ewidencji odpadów, obejmującej:

• karty ewidencji odpadów,
• karty przekazania odpadów.

Karta Przekazania Odpadu (KPO)

Karta przekazania odpadu jest dokumentem potwierdzającym przekazanie odpadu innemu posiadaczowi. Obowiązek jej stosowania wynika z art. 67 ustawy o odpadach.

KPO zawiera w szczególności:

• dane przekazującego, transportującego i przejmującego,
• kod odpadu,
• masę odpadu,
• numer rejestracyjny środka transportu,
• datę i godzinę transportu.

Przepisy nie uzależniają wystawienia KPO od wystawienia faktury.

System BDO i rejestracja

Od 1 stycznia 2022 r. ewidencja odpadów prowadzona jest wyłącznie w systemie BDO.

Zgodnie z art. 50 ust. 1 pkt 5 lit. e ustawy o odpadach do rejestru BDO wpisywani są wytwórcy odpadów obowiązani do prowadzenia ewidencji.

Brak zwolnienia z ewidencji oznacza obowiązek rejestracji w BDO.

Miejsca wytwarzania odpadów i pojęcie instalacji

Odpady mogą być wytwarzane:

• w związku z eksploatacją instalacji,
• poza instalacją.

Instalacją jest m.in. stacjonarne urządzenie techniczne lub zespół takich urządzeń powiązanych technologicznie.

O kwalifikacji odpadu decyduje sposób jego powstania, a nie jego rodzaj.

Magazynowanie odpadów

Zgodnie z art. 25 ust. 4 ustawy o odpadach magazynowanie odpadów nie może przekraczać 3 lat.

Magazynowanie musi odbywać się na terenie, do którego posiadacz odpadów posiada tytuł prawny, oraz zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Klimatu z dnia 11 września 2020 r.

Odpady niebezpieczne wymagają dodatkowego oznakowania.

Transport odpadów

Podmiot może transportować własne odpady bez wpisu w dziale VII rejestru BDO, o ile spełnia wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 7 października 2016 r.

W przypadku odpadów niebezpiecznych zastosowanie mają przepisy ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych oraz, w określonych przypadkach, regulacje ADR.

Przekazywanie odpadów osobom fizycznym

Dopuszczalne jest przekazywanie określonych rodzajów odpadów osobom fizycznym lub podmiotom zwolnionym z ewidencji.

W takim przypadku potwierdzenie przekazania odpadu może nastąpić w formie pisemnego oświadczenia.

Odpady z grupy 20 katalogu odpadów są zwolnione z ewidencji i nie podlegają ujęciu w sprawozdaniu rocznym.

Sprawozdanie o wytwarzanych odpadach

Zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy o odpadach roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach sporządza wytwórca obowiązany do prowadzenia ewidencji.

Sprawozdanie składa się w systemie BDO w terminie do 15 marca za rok poprzedni.